Bệnh rỉ sắt trên cây có múi là gì? Và cách khắc phục ra sao?

Nếu bạn đang trồng và canh tác một số loài cây ăn quả có múi như: cam, bưởi, chanh, quýt.. thì chắc chắn bạn đã gặp phải tình trạng rỉ sắt trên lá cây hoặc thậm chí trên quả. Bệnh rỉ sắt trên cây có múi có thể tấn công vườn cây của bạn, nếu không được khắc phục kịp thời có thể ảnh hưởng đến sự sống sau này của cây. 

Vậy bệnh rỉ sắt là gì? Nguyên nhân do đâu?

Theo chúng tôi tìm hiểu, bệnh rỉ sắt bắt nguồn từ một loài Ve bét có tên khoa học là Aceria anthocoptes. Hay thường được gọi là mạt nâu đỏ, mạt rỉ sắt hoặc mọt gai Canada. Loài gây hại này được phát hiện và miêu tả vào năm 1892.

Những con ve này sinh ra nhiều thế hệ mỗi năm và có thể là mùa đông trên rễ hoặc chồi rễ.

Loài ve này thường trải qua mùa đông như những con cái đã được thụ tinh, chúng vẫn tồn tại dưới lớp vảy chồi của cây. Chúng nổi lên vào mùa xuân. Chúng liên tục sinh sản trong những thời điểm khác, tạo ra một thế hệ mới sau mỗi hai đến ba tuần. Mạt rỉ sắt ăn bằng cách hút các chất dinh dưỡng bên trong tế bào lá.

Chúng dài khoảng 170 micromet và rộng 65 micromet, do đó gần như không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Cần có kính lúp để xem những loài gây hại nhỏ bé này. Ve gỉ sắt thường xuất hiện vào đầu mùa xuân và mùa hè. Chúng phát triển mạnh trong điều kiện ẩm ướt và ấm áp.

Vòng đời

Ve rỉ sắt  đẻ những quả trứng nhỏ trên tán lá của cây có múi hoặc ở chỗ lõm trên quả. Trứng của chúng có màu trắng đục và phẳng, bọ cái đẻ khoảng 30 trứng trong khoảng thời gian 20 ngày. Những loài gây hại khó chịu này sẽ tiếp tục sinh sản từ một đến hai tuần một lần cho đến khi thời tiết lạnh giá. Chúng thích những nơi có bóng râm của cây và không thể chịu được ánh nắng trực tiếp.

Hư hại

Bệnh rỉ sắt trên cây có múi gây hại cho lá, làm cho lá có màu xỉn, màu xám hoặc vàng úa trên bề mặt của tán lá. Khi chúng ăn vào vỏ quả, chúng sẽ phá hủy các tế bào, khiến bề mặt quả bị ngả màu bạc, màu nâu gỉ, chuyển màu xanh đậm dần đến gần như đen (phổ biến trên cây cam, chanh). Rất may, thiệt hại này thường chỉ giới hạn ở vỏ và không gây hại cho quả. Tuy nhiên, sự xâm nhập của bọ rỉ sắt trên cây có múi có thể làm cây yếu đi và dễ bị các bệnh gây hại khác tấn công. 

Kiểm soát

Vì sự phá hại của bọ rỉ sắt chỉ ảnh hưởng đến hình dáng bên ngoài của trái cây có múi, nên việc kiểm soát loài côn trùng này bằng hóa chất thường không cần thiết trong các vườn cây ăn quả. Tại Mỹ, cụ thể là Chương trình Quản lý Dịch hại Tổng hợp của Đại học California khuyến nghị xử lý cây ăn quả bằng lưu huỳnh có thể thấm ướt nếu muốn kiểm soát hóa chất. Một số loài như bọ cánh cứng, bọ trĩ… là những loài có thể khắc chế bọ rỉ sắt một cách tự nhiên. 

Xem thêm: Cách diệt rầy trắng bảo vệ mùa màng

Biểu hiện của cây có múi bị nhiễm bệnh rỉ sắt

Nấm rỉ sắt có thể xâm nhập và lây nhiễm sang lá cây có múi (cây cam) qua nước, trong đó các bào tử sẽ nảy mầm và từ đó chúng lây lan. Mặc dù bệnh rỉ sắt thường xuất hiện sau thời gian mưa kéo dài hoặc tưới quá nhiều nước cho cây, nấm rỉ sắt có thể sinh sản trong vòng vài giờ trong các giọt hình thành do sương mù dày đặc. Nhiễm trùng rỉ sắt tạo ra mụn mủ nhỏ trên lá. Mụn mủ có màu nâu đỏ, cam hoặc vàng và thường hình thành ở mặt dưới của lá. Mặt trên của lá thường chuyển sang màu vàng hoặc nâu. Lá bị nhiễm bệnh có thể rơi khỏi cây. Nếu không được điều trị, bệnh rỉ sắt có thể lây lan và làm giảm sự phát triển của trái. Bệnh cũng có thể lây lan sang trái, gây ra các vết thâm, lõm. 

Điều trị

Xử lý bệnh rỉ sắt bằng thuốc diệt nấm có công thức để kiểm soát bệnh. Tỉa càng nhiều vật bị nhiễm bệnh của cây càng tốt, sử dụng các dụng cụ cắt tỉa đã khử trùng và sử dụng thuốc diệt nấm theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Vì các loại mạt rỉ sắt trên cây có múi có xu hướng tụ tập trong tán lá, hãy thử xịt chúng bằng lưu huỳnh để tiêu diệt chúng. Các loại thuốc diệt khuẩn khác cũng có sẵn để khắc phục và ngăn chặn sự xâm nhập nặng nề của mạt rỉ. 

Phòng ngừa

Giữ cho cây khỏe mạnh để giúp chúng chống chọi và phục hồi khỏi sự xâm nhập của côn trùng hoặc bệnh gỉ sắt. Tưới nước cho cây ở sát bề mặt đất để ngăn bào tử nấm di chuyển qua tán lá thông qua việc phun nước từ trên cao xuống. Giữ cho khu vực xung quanh cây không có mảnh vụn thực vật. Thu thập lá rụng và các vật liệu khác và tiêu hủy nó khỏi khu vườn. 

Tỉa những khu vực bị nhiễm bệnh nặng của cây và vứt bỏ các phần cành. Tỉa để cải thiện lưu thông không khí, nếu cần, giúp tán lá khô nhanh hơn sau khi mưa lớn. Khử trùng dụng cụ cắt tỉa giữa các vết cắt để tránh lây lan bào tử mầm bệnh. Để giúp bảo vệ cây có múi khỏi bệnh gỉ sắt, hãy phun thuốc phòng trừ nấm vào đầu mùa xuân. Chọn một sản phẩm có công thức đặc biệt cho nấm rỉ sắt và tuân theo các hướng dẫn cẩn thận về tỷ lệ và thời gian sử dụng. Có thể thực hiện một số việc nhỏ để ngăn mạt rỉ trên cây. Các loài côn trùng săn mồi ăn các loại ve khác cũng có thể ăn ve gỉ sắt. 

Hi vọng những thông tin về bệnh rỉ sắt trên cây có múi mà chúng tôi cung cấp sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức giúp bạn phát triển vườn cây và nâng cao năng suất trong tương lai. Nếu có bất cứ câu hỏi nào bạn có thể liên hệ với chúng tôi qua:

Facebook: Sachico Tương Lai Xanh

Email: sachico.tuonglaixanh@gmal.com